Inhoud
Lijst van afkortingen / 11
Voorwoord / 13
1 Inleiding / 15
2 Historisch overzicht van de voordeelsontneming / 17
2.1 Hoofdlijnen van de regeling tot 1 maart 1993 / 17
2.2 Hoofdpunten van de wijziging per 1 maart 1993 / 18
2.3 Hoofdpunten van de wijziging per 1 september 2003 / 19
2.3.1 Overgangsrecht per 1 september 2003 / 21
2.4 Hoofdpunten van de wijziging per 1 juli 2011 / 23
2.4.1 Overgangsrecht per 1 juli 2011 / 28
3 Ontneming van het wederrechtelijk verkregen voordeel / 33
3.1 Hoofdlijnen van de ontnemingsmaatregel / 33
3.2 Algemene vereisten voor het opleggen van een ontnemingsmaatregel / 34
3.3 Het systeem van voordeelsontneming / 35
3.4 Twee gronden van voordeelsontneming / 36
3.5 Veroordeling wegens een strafbaar feit (lid 2) c.q. een misdrijf (lid 3) / 39
3.6 Voordeel verkregen door middel van of uit de baten van / 41
3.7 Voordeel uit andere strafbare feiten (vanaf 1 juli 2011) / 42
3.8 Soortgelijke feiten en andere feiten (tot 1 juli 2011) / 44
3.8.1 Soortgelijke feiten / 44
3.8.2 Andere feiten / 46
3.9 Feiten van de vijfde geldboetecategorie / 47
3.9a Hoofdelijke veroordeling / 48
3.10 In rechte toegekende vorderingen van benadeelde derden / 50
3.11 Voorwerpen / 54
3.12 Feitelijke ontneming van voorwerpen door de rechter / 56
3.13 Ne bis in idem / 57
3.14 Bewijs/voldoende aanwijzingen/aannemelijkheid / 62
3.15 Op te leggen ontnemingsbedrag/matigingsbevoegdheid/draagkracht / 68
3.16 Het kenbaarheidsvereiste / 71
3.17 De rechten van de verdachte/veroordeelde / 72
3.18 Diversen / 73
3.18.1 Schending van het beginsel van de onschuldpresumptie, fair trial, behoorlijke procesorde / 73
3.18.2 Dubbele ontneming / 73
3.18.3 Overlijden van de betrokkene / 74
3.18.4 Ontneming bij jeugdigen / 75
3.18.5 Ontneming van voordeel uit vóór 1 maart 1993 gepleegde misdrijven / 75
3.18.6 Ontnemingsvordering tijdens faillissement / 76
4 Voordeel / 77
4.1 Wat is wederrechtelijk verkregen voordeel? / 77
4.2 Onderscheid tussen voordeelsontneming gebaseerd op tweede dan wel derde lid van art. 36e Sr / 78
4.3 De berekening van het wederrechtelijk verkregen voordeel / 80
4.3.1 De concrete methode van berekening van wederrechtelijk verkregen voordeel / 82
4.3.1.1 Opbrengsten / 83
4.3.1.2 Aftrek van kosten / 88
4.3.2 De abstracte methode van berekening van wederrechtelijk verkregen voordeel / 95
4.3.2.1 De kasopstelling / 96
4.3.2.2 De vermogensvergelijking / 97
4.3.3 Voordeelsfictie/bewijsvermoeden (vanaf 1 juli 2011) / 98
4.4 Vervolgprofijt (vruchten) / 99
4.5 Waarde van voorwerpen / 100
4.6 Voordeel en verbeurdverklaring / 100
4.7 Voordeel bij overtreden voorwaarden van het gedoogbeleid / 101
4.8 Toerekenen van het voordeel / 102
5 De ontnemingsprocedure / 109
5.1 Hoofdlijnen van de ontnemingsprocedure / 109
5.2 Afzonderlijke procedure / 109
5.3 Relatie met de onderliggende strafzaak / 111
5.4 De ontnemingsvordering / 114
5.4.1 De oproeping / 117
5.4.2 Termijnen / 117
5.4.3 Processtukken / 119
5.5 Schriftelijke voorbereiding / 120
5.6 Nader s.f.o. in opdracht van de rechter / 122
5.7 Behandeling ter zitting / 124
5.7.1 Getuigen in ontnemingszaken / 125
5.7.2 Het Geerings-verweer / 130
5.7.3 Beroep op het gelijkheidsbeginsel / 137
5.7.4 Beroep op het vertrouwensbeginsel / 139
5.7.5 Wraking in ontnemingszaken / 140
5.8 Beraadslaging en uitspraak / 142
5.8.1 Bewijslastverdeling / 144
5.8.2 Formele vereisten met betrekking tot de uitspraak / 147
5.8.3 Uiterste termijn voor de uitspraak (vanaf 1 juli 2011) / 151
5.8.4 Schending van de redelijke termijn van art. 6 EVRM / 151
5.8.5 Ontneming uit verjaarde feiten / 160
5.8.6 Motiveringsplicht bij afwijken van uitdrukkelijk onderbouwd standpunt / 161
5.9 Hoger beroep en cassatie / 165
6 Strafrechtelijk financieel onderzoek (s.f.o.) / 173
6.1 Doel van het s.f.o. / 173
6.2 Voorwaarden voor een s.f.o. / 176
6.3 Instellen van een s.f.o. / 179
6.4 Sluiting en heropening van het s.f.o. / 181
6.5 Bevoegdheden tijdens s.f.o. / 183
6.5.1 Algemeen / 183
6.5.2 Bevoegdheden van de rechter-commissaris / 184
6.5.3 Bevoegdheden van de officier van justitie / 185
6.5.4 Bevoegdheden van de opsporingsambtenaar / 187
6.6 Rechten van de onderzochte persoon tijdens het s.f.o. / 189
6.7 Kennisneming van stukken / 189
6.8 Rechten en plichten van derden tijdens een s.f.o. / 190
6.9 Verschoningsgerechtigden / 191
6.10 Inbeslagneming bij verschoningsgerechtigde / 194
6.11 Rechterlijke controle op voortgang s.f.o. / 196
6.12 Nader s.f.o. / 197
7 Conservatoir beslag / 199
7.1 Inleiding / 199
7.2 Veelgehanteerde namen/begrippen / 201
7.3 Klassiek beslag / 202
7.4 Conservatoir beslag / 210
7.4.1 Vormen van conservatoir beslag / 213
7.4.2 Verschillen tussen conservatoir beslag en klassiek beslag / 215
7.5 Bevoegdheid tot inbeslagneming / 216
7.5.1 Bij het klassieke beslag / 216
7.5.2 Bij het conservatoire beslag / 218
7.5.3 Bij het handhaven van het beslag / 220
7.5.4 Rol van de gerechtsdeurwaarder / 222
7.6 Niet vatbaar voor conservatoir beslag / 223
7.7 Conservatoir beslag onder de verdachte/veroordeelde / 224
7.8 Conservatoir derdenbeslag / 225
7.8.1 Wat is conservatoir derdenbeslag? / 225
7.8.2 Voorwerp van derdenbeslag / 227
7.8.3 De beslagvrije voet bij beslag op loon e.d. / 228
7.8.4 Formaliteiten bij conservatoir derdenbeslag / 230
7.8.5 Het doen van verklaring / 231
7.8.6 Oneigenlijk derdenbeslag / 233
7.8.7 Beslag onder zichzelf (eigenbeslag) / 234
7.9 Conservatoir beslag op voorwerpen van een ander (anderbeslag) / 234
7.9.1 Algemeen / 234
7.9.2 Voorwaarden voor conservatoir anderbeslag / 235
7.9.3 Welke voorwerpen van een ander? / 238
7.9.4 Formaliteiten bij conservatoir anderbeslag / 241
7.10 Beslag op aandelen en effecten op naam en op onroerende registergoederen / 242
7.11 Beslag op schepen en luchtvaartuigen / 243
7.12 Beslagformaliteiten / 243
7.12.1 Verschillen met het civiele beslag / 243
7.12.2 Overzicht van de beslagformaliteiten / 247
7.13 Afstand, bewaring, tussentijdse vervreemding en teruggave van beslagen voorwerpen en zekerheidstelling / 249
7.14 Rentevergoeding over in beslag genomen gelden / 254
7.15 Overgang van conservatoir beslag naar executoriaal beslag / 256
7.16 Strafrechtelijk executoriaal anderbeslag / 257
7.17 Diversen / 260
7.17.1 Aansprakelijkheid bij beslag / 260
7.17.2 Beslag bij mede-eigendom / 263
7.17.3 Internationaal beslag / 264
8 Recht van beklag / 267
8.1 Met betrekking tot in beslag genomen voorwerpen / 267
8.1.1 Wie hebben het recht van beklag? / 267
8.1.2 Waartegen is beklag mogelijk? / 270
8.1.3 Beklagtermijn / 275
8.1.4 Welke rechter is bevoegd/de beklagprocedure / 276
8.1.4.1 Bevoegdheid / 276
8.1.4.2 De beklagprocedure / 279
8.1.5 Toetsingscriteria van de beklagrechter / 283
8.1.5.1 Bij klassiek beslag / 285
8.1.5.2 Bij conservatoir beslag / 286
8.1.6 Beklag na beëindiging van het beslag / 289
8.1.7 Last tot teruggave / 290
8.1.8 Diversen / 295
8.2 Beklag over transactie en schikking / 298
8.2.1 Wie hebben het recht van beklag? / 298
8.2.2 Waartegen is beklag mogelijk? / 299
8.2.3 Beklagtermijn / 299
8.2.4 Welke rechter is bevoegd? / 299
8.2.5 Toetsingscriteria van de beklagrechter / 299
8.3 Beklag over verbeurdverklaring of onttrekking aan het verkeer / 299
8.3.1 Wie hebben het recht van beklag? / 300
8.3.2 Waartegen is beklag mogelijk? / 300
8.3.3 Beklagtermijn / 300
8.3.4 Welke rechter is bevoegd? / 301
8.3.5 Toetsingscriteria van de beklagrechter / 301
9 Transactie / 303
9.1 Wat is een transactie? / 303
9.2 Wanneer is een transactie mogelijk? / 305
9.3 Wanneer komt een transactie tot stand? / 305
9.4 Voorwaarden bij een transactie / 305
9.5 Ontneming bij een transactie / 306
9.6 Recht van correctie van een onderdeel van het transactieonderdeel/de strafbeschikking / 308
10 Schikking / 311
10.1 Wat is een schikking? / 311
10.2 Wanneer is een schikking mogelijk? / 311
10.3 Wanneer komt een schikking tot stand? / 313
10.4 Voorwaarden bij een schikking / 313
10.5 Niet nakoming van een schikking / 314
10.6 Beklag tegen een schikking / 315
10.7 Vordering vergoeding kosten na een schikking (art. 591 Sv) / 315
11 Executie / 317
11.1 Hoofdlijnen van de executie / 317
11.2 Lijfsdwang / 321
11.3 Vervangende hechtenis (tot 1 september 2003) / 324
12 Strafrechtelijk executie onderzoek (s.e.o.) / 327
12.1 Inleiding / 327
12.2 Voorwaarden voor het s.e.o. / 328
12.2.1 Op vordering van de officier van justitie / 329
12.2.2 Machtiging van de rechter-commissaris / 329
12.3 Bewaking door de rechter-commissaris / 331
12.4 Sluiting van het s.e.o. / 331
12.5 Bevoegdheden tijdens het s.e.o. / 332
13 Diverse onderwerpen / 341
13.1 Vermindering/kwijtschelding ex art. 577b Sv / 341
13.2 De actio Pauliana / 344
Bijlagen
A Wetteksten / 349
B Aanwijzingen / 367
C Model transactie / 368
D Model schikking / 370
E Beslagmodellen / 373
F Het verklaringsformulier / 389
Lijst van aangehaalde literatuur / 395
Jurisprudentieregister / 397
Trefwoordenregister / 413
