Het nieuwe ambtenarenrecht

Een woord van dank / V
Voorwoord / XIII
Afkortingenlijst / XV

HOOFDSTUK 1
Het ‘nieuwe ambtenarenrecht’ / 1
1.1 De Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) / 1
1.2 Afschaffen ambtenarenrecht? / 1
1.3 Karakteristieken van het nieuwe ambtenarenrecht / 3
1.4 De Wet normalisering rechtspositie ambtenaren en de Wet werk en zekerheid / 4
1.5 De van de normalisering uitgezonderde sectoren en de onderwijssector / 5
1.6 Aard en opbouw van dit boek / 6

HOOFDSTUK 2
De geboorte van het nieuwe ambtenarenrecht / 9
2.1 Korte historie ontwikkeling ambtelijke rechtspositie / 9
2.2 Het normaliseringsproces / 11
2.3 Belangrijkste motieven achter de Wnra / 12
2.3.1 Essentiële argumenten achter de Wnra / 13
2.3.2 Behoud ambtelijke status / 14
2.3.3 Essentie van het nieuwe ambtenarenrecht / 15
2.4 De geboorte van het nieuwe ambtenarenrecht: een toevallige gelukkige samenloop / 15
2.5 Overige karakteristieken van het nieuwe ambtenarenrecht / 20

HOOFDSTUK 3
De nieuwe ambtenaar en zijn overheidswerkgever / 23
3.1 Algemeen / 23
3.2 De nieuwe ambtenaar juridisch gepositioneerd / 23
3.3 Overheidswerkgevers / 26
3.3.1 Rechtspersonen in plaats van bestuursorganen / 27
3.3.2 De limitatieve opsomming van artikel 2 AW201. / 28
3.3.3 De staat, provincies, gemeenten en waterschappen / 30
3.3.4 Openbare lichamen uit artikel 134 Grondwet / 30
3.3.5 Europese groeperingen / 32
3.3.6 Zelfstandige bestuursorganen (zbo’s) / 32
3.3.6.1 Technische analyse: verhouding begrippen bestuursorgaan en overheidswerkgever / 33
3.3.6.2 Krachtens publiekrecht ingestelde zbo’s met eigen rechtspersoonlijkheid / 41
3.3.6.3 Krachtens publiekrecht ingestelde zbo’s zonder eigen rechtspersoonlijkheid / 43
3.3.6.4 Privaatrechtelijke zbo’s / 44
3.3.6.5 Decentrale zbo’s / 46
3.3.6.6 Krachtens publiekrecht ingestelde decentrale zbo’s / 46
3.3.6.7 Krachtens privaatrecht ingestelde decentrale zbo’s / 47
3.4 Afsluitende beschouwing begrip overheidswerkgever / 48
3.5 Aanpassingswetgeving overheidswerkgever / 49
3.5.1 Focus op doorzettingsmacht / 49
3.5.2 Toekennen van rechtspersoonlijkheid / 51
3.5.3 Introductie getalscriterium / 54
3.5.4 Versterken criterium ambtenaren naar spraakgebruik / 55
3.6 Vertegenwoordigingsbevoegdheid / 55
3.7 Politieke ambtsdragers, bestuurders en andere uitzonderingen / 56

HOOFDSTUK 4
Het cao-overleg binnen de publieke sector / 59
4.1 Contracts- en contracteervrijheid / 59
4.2 Het afwijkende kabinetsstandpunt / 62
4.3 De betekenis van het cao-stelsel voor de publieke sector / 65
4.3.1 Het arbeidsvoorwaardenoverleg ten tijde van het publiekrechtelijke ambtenarenrecht / 66
4.3.1.1 De Raad voor het Overheidspersoneelsbeleid / 66
4.3.1.2 Het sectorenmodel / 67
4.3.1.3 Het lokale domein / 68
4.3.1.4 Rechtskracht arbeidsvoorwaardenakkoord en positie vakbonden / 69

4.3.2 De overgang naar de Wet op de cao / 70
4.3.2.1 Directe werking van een cao / 71
4.3.2.2 Partijen in het cao-overleg / 71
4.3.2.3 Vervallen van het publiekrechtelijke overeenstemmingsvereiste / 72
4.3.2.4 Sociaal Plan / 73
4.3.2.5 De inwerkingtreding en looptijd van de cao / 73
4.3.2.6 Binding aan de cao / 74
4.3.2.7 De rechtskracht van een cao / 77
4.3.2.8 De algemeen verbindend verklaarde cao / 77
4.3.2.9 Juridische toetsingsnorm van cao’s / 79
4.3.2.10 Vermenging rollen wetgever – werkgever / 80
4.4 Van algemeen verbindende voorschriften naar cao’s / 81
4.4.1 Omzetting van avv’s naar cao’s ingevolge de Wnra / 81
4.4.2 Aanpassingswetgeving cao-overleg vóór Wnra? / 85
4.4.3 Fictieve cao’s / 85

HOOFDSTUK 5
Het oude versus het nieuwe ambtenarenrecht / 89
5.1 Algemeen / 89
5.1.1 Van aanstelling naar arbeidsovereenkomst / 90
5.1.2 Van stilzwijgende aanstelling naar rechtsvermoedens / 92
5.1.3 Van proeftijdaanstelling naar ijzeren proeftijd / 93
5.1.4 Wettelijke verhoging bij te late loonbetaling / 94
5.1.5 Overgang van overheidsonderneming / 95
5.1.6 Naar meer eenduidige flex-bepalingen / 97
5.1.7 Van tussentijds ontslag naar tussentijds opzegverbod, tenzij / 99
5.1.8 Van rechtswege eindigen en de Ragetlie-regel / 100
5.1.9 Aanzegtermijn einde arbeidsovereenkomst bepaalde tijd / 102
5.1.10 Vrije herroeping instemming met ontslagovereenkomst en opzegging / 102
5.1.11 Van een repressieve naar een preventieve ontslagtoets / 104
5.1.12 Naar een ander stelsel van opzegtermijnen / 107
5.1.13 Van strafontslag naar ontslag op staande voet / 109
5.1.14 Naar een transitievergoeding? / 110
5.2 Afwijkingsmogelijkheden bij cao inzake reorganisaties / 115
5.3 Van AW naar AW201. / 117
5.3.1 Van ambtelijke status … naar ambtelijke status / 117
5.3.2 Overgangsrecht / 121
5.4 Rechtsbescherming in het nieuwe ambtenarenrecht / 122
5.4.1 Gedwongen ontslag op initiatief van de werkgever / 123
5.4.2 Voor de werknemer openstaande rechtsvorderingen tegen gedwongen ontslag / 124
5.4.3 Hoger beroep en beroep in cassatie / 126

5.5 Individuele rechtsbescherming tegen politieke willekeur na de normalisering / 127
5.5.1 Modernisering individuele rechtsbescherming tegen politieke willekeur? / 132

HOOFDSTUK 6
Van Awb naar Rv / 137
6.1 Algemeen / 137
6.2 Verdwijnen van ‘het besluit’ / 138
6.3 Dagvaarding en verzoekschrift / 139
6.4 Dagvaardings- en verzoekschriftenprocedure / 141
6.4.1 Dagvaardingsprocedure / 142
6.4.2 Verzoekschriftenprocedure / 144
6.4.3 Kort geding / 146
6.4.4 Het UWV-verzoekschrift / 147
6.5 Bewijs / 148
6.6 Toepasselijkheid algemene beginselen van behoorlijk bestuur / 153
6.7 Arbeidsrechtelijke termijnen / 157
6.7.1 Verjarings- en vervaltermijnen / 157
6.7.2 Verjaringstermijnen / 158
6.7.3 Vervaltermijnen / 159
6.7.4 Overige termijnen / 159
6.8 Proceskosten / 160

HOOFDSTUK 7
Het nieuwe ambtenarentuchtrecht / 163
7.1 Algemeen / 163
7.2 Kenschets van het publiekrechtelijke ambtenarentuchtrecht / 164
7.3 Kenschets van het privaatrechtelijke arbeidstuchtrecht / 166
7.4 Het ambtenarentuchtrecht en de Wnra / 168
7.5 Het nieuwe ambtenarentuchtecht / 170
7.5.1 Algemeen / 170
7.5.2 Van voorwaardelijk strafontslag naar voorwaardelijk ontslag op staande voet? / 171
7.5.3 De koers van de initiatiefnemers en wetgever / 173
7.5.4 Reparatie met aanpassingswetgeving ? / 175

HOOFDSTUK 8
De uitgezonderde sectoren en de onderwijskwestie / 177
8.1 Algemeen / 177
8.2 De uitgezonderde sectoren / 178
8.2.1 Algemeen / 178

8.2.2 Rechterlijke macht / 180
8.2.3 Defensie en politie / 181
8.2.4 De stemming / 185
8.3 Juridische argumentatie uitgezonderde sectoren / 186
8.3.1 Rechterlijke macht / 186
8.3.2 Defensie / 189
8.3.3 Politie / 189
8.3.4 Conclusies / 190
8.4 De onderwijskwestie / 191
8.4.1 De ontslagroutes in onderwijszaken / 194
8.4.2 Afschaffen ambtelijke status openbaar onderwijspersoneel / 195

Trefwoordenregister / 197